O'zbekistonda 2030 yilga kelib "yashil" energiyaning ulushini 50 foizdan ko'proqqa oshirish rejalashtirilmoqda.

Majlisda aytilishicha, so'nggi sakkiz yil ichida elektr energiyasi ishlab chiqarish 38 foizga oshib, 81,5 milliard kilovatt-soatga yetgan. Xususiy sektor uchun keng imkoniyatlar ochilishi natijasida 11,2 gigavatt yangi quvvatlar yaratilgan. Natijada, xususiy sektorning energiya ishlab chiqarishdagi ulushi 24 foizga, "yashil" energiyaning ulushi esa 16 foizga yetgan.

Ushbu davrda aholi daromadlari 1,6 baravar oshdi, uy xo'jaliklarida elektr energiyasidan foydalanish esa yangi turdagi maishiy texnika tufayli 21 milliard kilovatt-soatga oshdi. Bu 2016 yilga nisbatan 2 baravar ko'pdir.

2030 yilga kelib, mamlakat aholisining 41 million kishiga yetishi, iqtisodiyotning 1,5 baravar o'sishi kutilmoqda. Shunga muvofiq, sanoatda 45 milliard dollar miqdorida qo'shilgan qiymat yaratish, xizmatlar hajmini 3 baravar oshirish va katta ma'lumot markazlarini ishga tushirish rejalashtirilgan.

Ushbu maqsadlarga erishish uchun birinchi navbatda barqaror energiya ta'minoti zarurligi ta'kidlandi. Hisob-kitoblarga ko'ra, 2030 yilga kelib 117 milliard kilovatt-soat, 2035 yilga esa 135 milliard kilovatt-soat elektr energiyasi talab etiladi. Ya'ni, hozirgi vaqtdan 1,7 baravar ko'p.

Majlisda energetika vaziri ushbu maqsadlarga erishish uchun uzoq muddatli dastur taqdim etdi.

Ta'kidlanganidek, yangi elektr stansiyalari va energiya saqlash quvvatlari quriladi. Ularni tizimga ulash uchun 7 ming kilometr magistral tarmoqlar quriladi, shuningdek, raqamli boshqaruv joriy etiladi. Bu mintaqalarda energiya muvozanatini ta'minlaydi. Agar bir mintaqada elektr energiyasi yetishmovchiligi yuzaga kelsa, qo'shimcha quvvatlar boshqa joyda bo'ladi. Ushbu ishlarni amalga oshirish uchun kelgusi besh yil ichida "O'zbekiston Milliy Elektr Tarmoqlari"ga 4 milliard dollar miqdorida investitsiyalar jalb qilish zarur.

Eng muhim vazifalardan biri - elektr energiyasi narxini kamaytirish. Buning omillaridan biri - alternativ energiya manbalari.

Hozirgi paytda issiqlik elektr stansiyalarida bir kilovatt-soatning narxi 5-6 sentni tashkil etadi, quyosh va shamol stansiyalarida esa o'rtacha 3 sentni tashkil etadi. Chet el mutaxassislari ham O'zbekistonda "yashil" energiya uchun katta imkoniyatlar mavjudligini ta'kidlaydi.

Shu nuqtai nazardan, 2030 yilga kelib umumiy ishlab chiqarishda "yashil" energiyaning ulushini 50 foizdan oshirish rejalashtirilmoqda. Xususan, 164 megavatt umumiy quvvatga ega 3 ming mikroGESni ishga tushirish, shuningdek, 750 megavatt quvvatga ega kichik quyosh va shamol stansiyalarini ishga tushirish rejalashtirilmoqda.

O'tgan kuni davlat rahbari resurslarni tejovchi iqtisodiyot modeliga o'tish vaqti keldi, deb ta'kidladi.

Xususan, sanoatda energiya samaradorligini oshirish orqali qo'shimcha 27 foiz yalpi ichki mahsulot yaratish mumkin. Hozirda ayrim mahalliy kimyo va metallurgiya sanoati korxonalarida energiya iste'moli dunyo o'rtacha ko'rsatkichidan 2 baravar yuqori, sement ishlab chiqarishda esa 1,2 baravar ko'p.

Shu munosabat bilan har bir sohada energiyani 10-15 foiz tejash va 2030 yilga kelib elektr energiyasi yo'qotishlarini hozirgi 14 foizdan 8-9 foizgacha kamaytirish vazifasi qo'yildi.

Chetdan kelgan investorlar bilan 24 gigavatt quvvatga ega 26 milliard dollar miqdoridagi loyihalar bo'yicha ishlar boshlandi. Ular uchun katta miqdorda uskunalar va qurilish materiallari ishlatiladi. Bu mahalliy korxonalar uchun katta imkoniyat ekanligi ta'kidlandi, loyihalar doirasida lokalizatsiya va kooperatsiyani rivojlantirish zarur.

Istemolchilarni barqaror va uzluksiz elektr ta'minoti, soha uchun kadrlar tayyorlashni rivojlantirish bo'yicha vazifalar belgilandi.

Mas'ul shaxslar muhokama qilingan jihatlarni inobatga olgan holda 2035 yilgacha elektr energetikasini rivojlantirish dasturini ishlab chiqish bo'yicha topshiriq berildi.