O'zbekistonda energiya sarfini kam, qo'shilgan qiymati yuqori bo'lgan sohalarni rivojlantirish rejalashtirilmoqda.

O'zbekiston Respublikasi 2025-yilni atrof-muhitni muhofaza qilish va "yashil iqtisodiyot" yili deb e'lon qilishi munosabati bilan davlat dasturi loyihasi ishlab chiqilgan bo'lib, u bir oy davomida jamoatchilik muhokamasidan o'tdi. Hujjat bilan 11 million fuqaro tanishdi, dasturga 100 dan ortiq eng dolzarb takliflar kiritildi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti va boshqa tashkilotlar vakilliklari dastur amalga oshirilishida hamkorlik qilishga tayyor ekanliklarini bildirdilar.

Davlat dasturining asosiy yo'nalishlaridan biri energiya sohasidir.

So'nggi yillardagi faoliyat natijasida mamlakatning umumiy quvvatlar tarkibidagi "yashil" energiya ulushi 16 foizga yetdi. Bu yilda ushbu ko'rsatkichni 26 foizga oshirish rejalashtirilmoqda. Buning uchun yana 16 ta katta quyosh va shamol elektr stansiyalari, 3,5 gigavatt quvvatga ega, 5 ta katta gidroelektr stansiyalari, 160 megavatt quvvatga ega va 1,8 gigavatt energiya saqlash quvvatlari ishga tushiriladi.

Davlat rahbari qo'shimcha ravishda 1 gigavatt quvvatga ega loyihalarni ishlab chiqishni topshirdi.

Shuningdek, davlat korxonalarida, sanoat va xizmat ko'rsatish komplekslarida, uylarida quyosh panellari o'rnatishni rag'batlantirish davom ettiriladi. Ushbu maqsadlar uchun 2 trillion so'm kredit ajratiladi.

Sirdaryo viloyatining Bayavut tumanidagi 19-maktab tajribasi asosida bolalar bog'chalarida, maktablarda va shifoxonalarda issiqlik nasoslarini joriy etish kengaytiriladi.

"Yashil iqtisodiyot" faqatgina toza energiyani rivojlantirish emas, balki turli sohalarda energiya samaradorligini oshirishni ham anglatadi, deb ta'kidlandi.

Ushbu yilda iqtisodiy o'sish sur'atlarini kamida 6 foiz darajasida saqlab qolish va yalpi ichki mahsulot hajmini 125 milliard dollardan oshirish maqsadi qo'yildi. Bunga erishishda asosiy omillar ratsionalizatsiya va iqtisod qilishdir.

Bunga muvofiq, Bosh vazir o'rinbosariga - iqtisodiyot va moliya vaziriga xarajatlarni 15-20 foizga qisqartirish va energiya samaradorligi hisobiga qo'shilgan qiymatni oshirishga qaratilgan dastur ishlab chiqish topshirildi.

Davlat rahbari resurslarni tejovchi iqtisodiyot modeliga o'tish vaqti kelganini ta'kidladi.

Masalan, elektrotexnika, avtomobilsozlik, farmatsevtika va oziq-ovqat sanoatida 1 tonna iste'mol qilingan energiya uchun qo'shilgan qiymat kimyo, qurilish va to'qimachilik sohalariga nisbatan 15-20 baravar yuqori.

Kam energiya iste'mol qiluvchi va yuqori qo'shilgan qiymatga ega sohalarni rivojlantirish vazifasi qo'yildi, shuningdek, yuqorida sanab o'tilgan sohalarda resurslarni tejashni ta'minlash zarurati belgilandi. Yuqori energiya iste'mol qiluvchi 400 ta yirik korxonada energiya auditi o'tkazish va tejovchi texnologiyalarni joriy etish belgilandi.

0

Kelgusida rivojlangan mamlakatlar faqat "yashil texnologiyalar" yordamida ishlab chiqarilgan mahsulotlarni sotib oladi. Shuning uchun bu masalaga hozirdan e'tibor qaratilmoqda. Ushbu yilda 15 foiz ishlab chiqarish va infratuzilma loyihalari ekologik toza bo'ladi, 2027 yilga kelib ularning ulushi 30 foizga yetadi, 2030 yilga kelib esa 55 foizga yetishi kutilmoqda. Kam uglerodli loyihalarni qo'llab-quvvatlash uchun Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki, Jahon banki va boshqa tashkilotlardan 300 million dollar jalb qilinadi.

Energiyani ishlab chiqarish komplekslarini qurishda 4 milliard dollar qiymatidagi uskunalar va komponentlar mahalliy korxonalarda ishlab chiqariladi. Bu katta loyihalardagi "yashil komponent" ulushini 25 foizdan 31 foizgacha oshirish imkonini beradi.

"Yashil makon" dasturi doirasida har yili 200 million daraxt ekiladi. So'nggi uch yil ichida 698 ta bog' va 316 ta jamoat parki tashkil etildi. Qora dengizning qurigan tubida taxminan 2 million gektar maydonda yashil hududlar yaratildi.

Ushbu sa'y-harakatlarni davom ettirish maqsadida, bu yilda 18 ta ko'chat yetishtirishga ixtisoslashgan o'rmon xo'jaliklari tashkil etiladi. "Ilm - loyiha - amaliyot" printsipi asosida selektsiya ishlari kuchaytiriladi, urug'chilik laboratoriyalari, intensiv tajriba maydonchalari va "ota-onalar" plantatsiyalari tashkil etiladi.

Ushbu xo'jaliklarda 2025 yilga kelib 123 million ko'chat yetishtirish rejalashtirilmoqda. "Yashil olam" platformasi ishga tushiriladi, bu yerda ko'chatlarni onlayn xarid qilish mumkin bo'ladi.

O'z hududini yashil qilayotgan va ishlab chiqarishda ekologik toza uskunalar va materiallar ishlatadigan biznesga "yashil tadbirkor" maqomi beriladi. Bu tadbirkorlar reytingida hisobga olinadi. Ular "yashil sertifikat" olishda va yangi bozorlarni qidirishda har tomonlama qo'llab-quvvatlanadi.

Majlisda mas'ul shaxslar davlat dasturi loyihasida belgilangan vazifalar va uning amalga oshirilishi bo'yicha rejalar haqida ma'lumot berishdi.